Η Φέτα παρασκευάζεται στη χώρα μας εδώ και αιώνες και έχει συνδεθεί άρρηκτα με την ιστορία και τον πολιτισμό των Ελλήνων, στους οποίους αναμφισβήτητα ανήκουν και τα σχετικά πνευματικά δικαιώματα.
Μέχρι τα μέσα του περασμένου αιώνα κανένας δεν είχε αμφισβητήσει ποτέ την ελληνικότητά της, όταν ξαφνικά εμφανίστηκαν διάφορες ευρωπαϊκές και άλλες χώρες να διεκδίκησαν την ονομασία της για τα πάσης φύσεως τυριά άλμης που παρήγαγαν, προκειμένου να τα προωθήσουν ευκολότερα στη διεθνή αγορά, όπου ήδη η Φέτα είχε αποκτήσει εξαιρετική φήμη.
Το Δικαστήριο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων (Δ.Ε.Κ.), στο οποίο τελικά παραπέμφθηκε το θέμα, μετά από εξαντλητική ανάλυση του συνόλου των διαθέσιμων στοιχείων, αποφάσισε ότι η ονομασία Φέτα δεν είναι κοινή αλλά Προστατευόμενη Ονομασία Προέλευσης (Π.Ο.Π.), ενός Ελληνικού παραδοσιακού τυριού, με συγκεκριμένες προδιαγραφές και ποιοτικά χαρακτηριστικά, που παρασκευάζεται αποκλειστικά στην ηπειρωτική Ελλάδα και τη Λέσβο.
Η παραπάνω απόφαση του Δ.Ε.Κ., είχε άμεσα τις εξής συνέπειες:
α) Η χώρα μας απέκτησε το μονοπώλιο της ονομασίας Φέτα στην Ευρωπαϊκή Ένωση (Ε.Ε.), σε μια αγορά 500 εκατομμυρίων καταναλωτών, και το προϊόν μας προδιαγραφές και ταυτότητα με τη σφραγίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης για να διακινείται σε τρίτες χώρες και να αξιολογείται από τους καταναλωτές σε συνθήκες υγιούς ανταγωνισμού.
β) Οι άλλες χώρες της Ε.Ε. να σταματήσουν να παράγουν και να πωλούν δικά τους τυριά με την ονομασία Φέτα.
γ) Οι τρίτες χώρες, όπου δεν ισχύει το Ευρωπαϊκό δίκαιο, μπορούν να συνεχίσουν να παράγουν τυριά άλμης και να τα εισάγουν ανεμπόδιστα στην Ε.Ε., με δικά τους όμως ονόματα ή ως λευκά τυριά άλμης.
Συμπερασματικά, μπορεί να λεχθεί ότι με την απόφαση του Δ.Ε.Κ. είχαμε επιτύχει, στο πλαίσιο της Ε.Ε., το μέγιστο αυτών που θα μπορούσαμε να επιδιώξουμε και κατά συνέπεια η συμμετοχή μας σε συζητήσεις με τρίτους για τη Φέτα θα δικαιολογούνταν μόνον εάν απέβλεπαν στην επέκταση αυτών που είχαμε ήδη κατοχυρώσει.
Ενώ, λοιπόν, θα περίμενε κανείς η Φέτα, ως τυρί Π.Ο.Π. της Ε.Ε., να τύχει πλήρους προστασίας στις εμπορικές συμφωνίες της με τη Ν. Αφρική (SADC) και τον Καναδά (CETA), αυτό δεν έγινε. Αντίθετα ενώ παρέχεται πλήρης προστασία στις αγορές αυτές σε περίπου 250 προϊόντα Π.Ο.Π. της Ε.Ε. εξαιρείται η Φέτα, για την οποία προβλέπονται ειδικές πρόνοιες, οι οποίες όχι μόνο δεν προστατεύουν αυτά που είχαμε επιτύχει με την απόφαση του Δ.Ε.Κ. αλλά αντίθετα, μετά βεβαιότητας, τα υποσκάπτουν.
Πολύ συνοπτικά οι συμφωνίες SADC και CETA προβλέπουν ότι οι υφιστάμενοι παραγωγοί και έμποροι λευκών τυριών άλμης που τα διαθέτουν στην αγορά της Ν. Αφρικής και του Καναδά με την ονομασία Φέτα μπορούν να συνεχίσουν να τα πωλούν με την ονομασία αυτή, εις το διηνεκές. Μοναδική τους υποχρέωση, εντός πενταετίας από την έναρξη της προσωρινής εφαρμογής των συμφωνιών (1-10-2016 και 18-10-2013, αντίστοιχα), να επισημαίνουν τόσο τη σύσταση του γάλακτος όσο και τη χώρα προέλευσης των προϊόντων τους και να αφαιρέσουν σύμβολα, εικόνες και ονομασίες που παραπέμπουν στη χώρα μας. Επιπλέον, οι εισερχόμενοι στην παραγωγή και εμπορία των τυριών αυτών μετά την έναρξη της προσωρινής εφαρμογής των συμφωνιών, υποχρεούνται να χρησιμοποιούν την ονομασία Φέτα συνοδευόμενη πάντοτε με κάποιο χαρακτηρισμό, όπως «Feta-style» ή «Feta-type» ή «Feta-imitation» ή «South African Feta» στην περίπτωση της Ν. Αφρικής ή «Feta made in Canada» στην περίπτωση του Καναδά. Όμως ανάλογες ονομασίες και χαρακτηρισμοί απαγορεύονται ρητά από τους Κανονισμούς για τα τυριά Π.Ο.Π. της Ε.Ε., και φυσικά και για τη Φέτα, επειδή παραπέμπουν σε κοινές ονομασίες τυριών που κάθε χώρα και κάθε βιομηχανία μπορεί να παράγει και να κυκλοφορεί στην αγορά.
Συμπερασματικά, με τις συμφωνίες SADC και CETA η Ε.Ε. αφήνει εκτεθειμένη στη διεθνή εμπορική σκηνή τη Φέτα. Κατά συνέπεια, τυριά με εξωτερική εμφάνιση παρόμοια με τη Φέτα αλλά με πολύ διαφορετικά χαρακτηριστικά (γεωγραφική προέλευση, σύσταση, γεύση, άρωμα κτλ.) θα κυκλοφορούν νόμιμα με το ίδιο όνομα, υποσκάπτοντας την ταυτότητά της Φέτας και την καλή της φήμη. Επιπλέον, οι Έλληνες παραγωγοί Φέτας (στην πλειονότητά τους μικρομεσαίοι) θα μπουν σε ένα κύκλο αθέμητου ανταγωνισμού, αφού τυριά από αγελαδινό γάλα που αφθονεί σε ορισμένες χώρες θα μπορούν να παράγονται και να πωλούνται με την ονομασία «Φέτα» σε πολύ χαμηλές τιμές.
Το Ελληνικό Κοινοβούλιο, ψηφίζοντας την κύρωση των συμφωνιών, ανοίγει διάπλατα το δρόμο για την αμφισβήτηση της απόφασης του Δ.Ε.Κ. ότι η Φέτα είναι ελληνικό προϊόν Π.Ο.Π. Αυτό θα λειτουργήσει αρνητικά προς τα εθνικά συμφέροντα σε κάθε μελλοντική συμφωνία με τρίτες χώρες, χωρίς να αποκλειστεί και η πάγια επιδίωξη κάποιων χωρών-μελών της Ε.Ε. να ακυρώσουν την παραπάνω απόφαση ώστε οι επιχειρήσεις τους να χρησιμοποιούν την ονομασία Φέτα για κάθε τυρί άλμης που εμπορεύονται, επωφελούμενοι της φήμης της.
Οι βουλευτές όλων των κομμάτων του ελληνικού Κοινοβουλίου θα πρέπει να καταψηφίσουν τις συμφωνίες αυτές για οικονομικούς, κοινωνικούς, πολιτισμικούς και εθνικούς λόγους. Χωρίς τη σύμφωνη γνώμη μας οι τρίτες χώρες ας συνεχίσουν να κάνουν αυτό που κάνουν μέχρι σήμερα. Δεδομένης όμως της σημασίας των συμφωνιών τόσο για την Ευρωπαϊκή Ένωση όσο και για τις δύο συμβαλλόμενες χώρες, είναι πιθανότατη η αναμόρφωσή τους ώστε να μην εξαιρείται η Φέτα της προστασίας που παρέχεται στα άλλα προϊόντα Π.Ο.Π. Τότε η ελληνική Βουλή θα μπορεί να κυρώσει τις συμφωνίες.