Η ελληνική αγορά γάλακτος και γαλακτοκομικών προϊόντων δεν έχει βρει τη –διαταραχθείσα- ισορροπία της και όλα τα μεγάλα μέτωπα είναι, προς το παρόν, ανοικτά. Το 2016 άφησε πίσω του ανοιχτά θέματα τόσο στο εσωτερικό της χώρας όσο και στο διεθνές επίπεδο στο οποίο κινείται εδώ και πολλά χρόνια, με ιδιαίτερη μάλιστα επιτυχία, η ελληνική γαλακτοβιομηχανία.
Στο εσωτερικό, το μεγάλο ζήτημα είναι η δημιουργία η δημιουργία Διεπαγγελματικής Οργάνωσης Γάλακτος (Δ.Ο.Γ.) η οποία αν και αποτελεί διακαή πόθο των εμπλεκομένων με τη γαλακτοβιομηχανία παραγόντων, από τη φάρμα μέχρι το λιανεμπόριο, δεν έχει ακόμα πραγματικότητα εξαιτίας των αφανών συγκρούσεων και των άτυπων ανταγωνισμών ανάμεσα σε ομάδες παραγωγών και μερίδα της βιομηχανίας.
Στο εξωτερικό τα δύο μεγάλα επώδυνα για τη χώρα αγκάθια της ονομασίας / προστασίας της φέτας και του γιαουρτιού κινούνται με εκνευριστική βραδύτητα καθώς η ελληνική πλευρά, παγιδευμένη σε συμφωνίες που έχει ήδη υπογράψει και καθηλωμένη μέσα σε ένα διεθνές κύμα αμφισβήτησης των δικαιωμάτων μας, περιμένει τις εξελίξεις αντί να της δημιουργεί η τουλάχιστον να τις παρακολουθεί.
Μέσα στον Οκτώβριο είχαμε την συνάντηση εργασίας που συγκάλεσε ο Υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης, Βαγγέλης Αποστόλου, με τους φορείς που εκπροσωπούν τον τομέα του γάλακτος και των προϊόντων του. Όπως ανακοινώθηκε από το ΥπΑΑΤ, αντικείμενο της συνάντησης ήταν «ο συντονισμός των ενεργειών για την αξιοποίηση των δυνατοτήτων που έχει ο κλάδος, αλλά και την αντιμετώπιση των κινδύνων που δημιουργούνται στο διεθνές περιβάλλον για εμβληματικά προϊόντα όπως η φέτα και το γιαούρτι.»
Αν και θέληση όλων των πλευρών ήταν η δημιουργία μιας διεπαγγελματικής οργάνωσης, κατά τα πρότυπα άλλων κλάδων της ελληνικής παραγωγής, το αποτέλεσμα της συνάντησης ήταν τελικά να αποφασιστεί η δημιουργία μιας Ομάδας Εργασίας με ευρεία αντιπροσωπευτικότητα, η οποία, μεταξύ άλλων, θα εξετάσει τη σκοπιμότητα και τις προοπτικές δημιουργίας Εθνικής Διεπαγγελματικής Οργάνωσης στον κλάδο. Κάτι τέτοιο όπως αναφέρουν πηγές που συμμετείχαν στη συνάντηση θα είναι δύσκολο διότι υπάρχει ασυμφωνία ανάμεσα στους παραγωγούς του αιγοπρόβειου από τη μια πλευρά και του αγελαδινού γάλακτος από την άλλη.
Ο Επίτροπος Υγείας Vytenis Andriukaitis, σε επιστολή του προς το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης συμφωνεί ότι η χρήση του όρου ‘ελληνικό γιαούρτι’, για τα προϊόντα που παράγονται εκτός Ελλάδος, αποτελεί εξαπάτηση των καταναλωτών. Πλην όμως, ολιγωρεί… Φωτογραφία: E.E.Φέτα: σε πέντε χρόνια βλέπουμε…
Η Ελλάδα ανησυχεί βλέποντας να ‘σχεδιάζεται’ ένα μέλλον για τη φέτα χωρίς πρόνοια για την προστασία της, η Ε.Ε. αναγνωρίζει τις ανησυχίες της Ελλάδας σχετικά με τα αποτελέσματα για την προστασία των Γεωγραφικών Ενδείξεων στο πλαίσιο της Συμφωνίας CETA και διαβεβαιώνει ότι «δεν αποτελούν προηγούμενο για τις υπό εξέλιξη ή μελλοντικές διαπραγματεύσεις»- η εμπειρία όμως με την υπόθεση του Καναδά μάλλον διαψεύδει τον ισχυρισμό.
.Παράλληλα, η Επιτροπή προχωράει και σε μια ακόμη δέσμευση η οποία αποδεικνύει πόσο περιορισμένη ήταν, τουλάχιστον μέχρι σήμερα, η συμμετοχή των εθνικών κρατών στις διαπραγματεύσεις της Ε.Ε. με τρίτους εταίρους: στις υπό εξέλιξη και μελλοντικές διαπραγματεύσεις, η Ε.Ε δεσμεύεται ότι « θα διατηρεί στενή επαφή με κάθε ενδιαφερόμενο κράτος-μέλος μέσω των διαθέσιμων δομών διαβούλευσης».
Κεντρική πολιτική της ελληνικής κυβέρνησης είναι να δρομολογηθούν οι εξελίξεις ώστε το αργότερο σε πέντε έτη να αμβλυνθούν οι αρχικές ‘ανεπαρκείς προβλέψεις’ (κατά τη φράση που χρησιμοποιήθηκε) για την ενισχυμένη προστασία της Γεωγραφικής Ένδειξης Φέτα στον Καναδά. Προς αυτή την κατεύθυνση κινούνται τα στελέχη της κυβέρνησης που ασχολούνται με το θέμα. Στο άτυπο Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων για θέματα Εμπορίου, που συγκλήθηκε στην Μπρατισλάβα, ο τότε υπουργός Οικονομίας, Ανάπτυξης και Τουρισμού, Γιώργος Σταθάκης σε συζητήσεις που είχε με την αρμόδια Επίτροπο Εμπορίου Cecilia Malmstrom κατέληξαν σε ένα κείμενο δήλωσης της Επιτροπής με την οποία ανοίγει ο δρόμος ώστε το αργότερο σε πέντε έτη να αμβλυνθούν οι αρχικές ανεπαρκείς προβλέψεις για την ενισχυμένη προστασία της Γεωγραφικής Ένδειξης Φέτα στον Καναδά. Θυμίζουμε ότι ανάλογο κείμενο υπάρχει και για τη συμφωνία με τις χώρες της Νότιας Αφρικής.
Γιαούρτι: πεδίο διεθνούς μάχης
Στα τέλη Σεπτεμβρίου 2016 και μετά από αντίδραση της Αθήνας για όσα επιχειρεί η Τσεχία σχετικά με την τυπολογία του γιαουρτιού, ο Επίτροπος για την Υγεία και την Ασφάλεια των Τροφίμων Vytenis Andriukaitis, έστειλε επιστολή στον Βαγγέλη Αποστόλου.
Στην απαντητική του επιστολή ο V. Andriukaitis υιοθέτησε τα επιχειρήματα που διατυπώνει η ελληνική πλευρά και δήλωσε ότι «Η ονομασία ‘ελληνικό γιαούρτι’ είναι αποδεκτή από την Επιτροπή ως ένδειξη προέλευσης – δηλαδή γιαούρτι που προέρχεται από την Ελλάδα- και ότι η χρήση του όρου «ελληνικό γιαούρτι», για τα προϊόντα που παράγονται εκτός Ελλάδος, θα αποτελούσε εξαπάτηση των καταναλωτών. Στην ίδια επιστολή του ο Επίτροπος δεν παίρνει θέση για τις άλλου τύπου, εξίσου παραπλανητικές αναφορές των Τσέχων – και αρκετών άλλων κρατών.
Το ελληνικό υπουργείο επιμένει να θεωρεί ότι οι διασφαλίσεις που διατυπώνονται από τους δύο Επιτρόπους είναι ικανές να στηρίξουν τη διεθνή υπόθεση του ελληνικού γιαουρτιού, ο δε υπουργός κάνει λόγο για «μια πρώτη νίκη σε μια προσπάθεια υπεράσπισης ενός προϊόντος που είναι συνυφασμένο με την ελληνική ποιοτική παραγωγή».
Χρήστος Αποστολόπουλος, πρόεδρος στο Σύνδεσμο Ελληνικών Βιομηχανιών Γαλακτοκομικών Προϊόντων (ΣΕΒΓΑΠ).Ο ΣΕΒΓΑΠ παρεμβαίνει κι …ενοχλεί
Ο Σύνδεσμος Ελληνικών Βιομηχανιών Γαλακτοκομικών Προϊόντων (ΣΕΒΓΑΠ), αμέσως μετά τη δημοσιοποίηση του ‘διαλόγου’ των Ε. Αποστόλου- V. Andriukaitis, παρενέβη με επιστολή του για να αποκαταστήσει, όπως ισχυρίζεται, την αλήθεια. Σύμφωνα με το θεσμικό όργανο της ελληνικής γαλακτοβιομηχανίας, «Η απάντηση του V. Andriukaitis είναι ελάχιστα θετική σε σχέση με το συνολικό πρόβλημα του ‘ελληνικού γιαουρτιού’. Άλλωστε στο ίδιο το Δελτίο Τύπου αφήνεται σοβαρή πιθανότητα η επίσημη θέση της Επιτροπής να είναι διαφορετική».
Ο ΣΕΒΓΑΠ είναι ανήσυχος διότι εκτιμά πως η ελληνική πλευρά έχει επικεντρωθεί μόνο στην περίπτωση της Τσεχίας η οποία «με τον πιο θρασύ τρόπο προσπάθησε να νομοθετήσει το ελληνικό γιαούρτι ως μια νέα κατηγορία των γιαουρτιών της. Και εξηγεί ότι «Απορούμε πως παραβλέπονται τα τόσα προϊόντα στην Ε.Ε. (και όχι μόνο) που φέρουν φαρδιά πλατιά την ονομασία ‘ελληνικό γιαούρτι’ και με εικαστικά Παρθενώνες, ελληνικά νησιά και τσολιάδες”.
ΟΙ Έλληνες βιομήχανοι στο χώρο του γάλακτος θεωρούν απογοητευτικό το γεγονός ότι το εύρος της διεκδίκησης του Υπουργείου σταματά μόνο στον όρο «ελληνικό γιαούρτι» και μόνο στο θέμα της Τσεχίας. Ο Σύνδεσμος, όπως άλλωστε είχε δηλώσει εμφατικά ο πρόεδρός του Χρήστος Αποστολόπουλος, σε συνέντευξή του στο προηγούμενο τεύχος του Dairy News, θεωρεί ότι το επίσημο κράτος δεν έχει κατανοήσει ότι δεν υπάρχει προϊόν ‘ελληνικό γιαούρτι’.
Το ελληνικό γιαούρτι, αναφέρει ο Σύνδεσμος, «δηλώνει καταγωγή, δεν είναι προϊόν, δεν είναι ένας τύπος, ούτε μια συνταγή, ούτε ένα στυλ όπως ισχυρίζεται εντελώς λανθασμένα ο Επίτροπος. Υπάρχουν πολλοί τύποι ελληνικού γιαουρτιού(π.χ. αγελάδας, παραδοσιακό, στραγγιστό κτλ.), πολλά στυλ (π.χ. set, stirred, κτλ.) και βέβαια δεν υπάρχει μια μόνο συνταγή. Δεν μπορεί λοιπόν να νομιμοποιείται από τον κ. Andriukaitis οποιοσδήποτε παρασκευαστής του εξωτερικού ονομάζει το γιαούρτι του «Ελληνικού στυλ» (Greekstyle) ή «Ελληνικού τύπου» (Greektype). Σε ποιο στυλ και σε ποιο τύπο αναφέρεται;! Γι’ αυτό η μοναδική μας διεκδίκηση και το απόλυτο δικαίωμα μας είναι ότι δεν μπορεί να γίνεται χρήση με κανένα τρόπο του όρου «ελληνικό» σε γιαούρτια που δεν παρασκευάζονται στην Ελλάδα. Είναι τόσο απλό αλλά και τόσο σημαντικό αυτό για τον κλάδο και την οικονομία της χώρας μας που στην κυριολεξία εγκληματούν όσοι δεν διεκδικούν ακριβώς αυτό».
Ο ΣΕΒΓΑΠ θεωρεί ότι η αναφορά περί «θετικής εξέλιξης» όπως ονόμασε το Υπουργείο την πορεία σχετικά με το θέμα της προστασίας της φέτας στην συμφωνία Ε.Ε. με τον Καναδά, είναι τουλάχιστον εμπαιγμός από πλευράς Ε.Ε. Η θέση του είναι ότι αν υπάρχει η παραμικρή σοβαρότητα στις προθέσεις της Ε.Ε. οφείλει να τις συμπεριλάβει στους όρους της συμφωνίας και να μην προσπαθεί να καλύψει την τεράστια αδικία εις βάρος της χώρας μας με λόγια του αέρα.
Αυτή άλλωστε τη θέση διατύπωσε και ο ίδιος ο πρόεδρος του ΣΕΒΓΑΠ, στο πρόσφατο συνέδριο της COPA-COGECA στην Αθήνα, σε δημόσια ερώτηση που απεύθυνε, μπροστά σε ακροατήριο εκατοντάδων συνέδρων, στον μάλλον αμήχανο Επίτροπο Φιλ Χόγκαν ο οποίος επανέλαβε απλώς τις γνωστές θέσεις της Ε.Ε. περί ισότιμης προστασίας, όλων των προστατευόμενων προϊόντων της Ευρώπης.
Τι διαπιστώνει ο Vytenis Andriukaitis
- Το να ονομάζεται γιαούρτι που δεν προέρχεται από την Ελλάδα ως «ελληνικό γιαούρτι» και να αναφέρει το αληθινό μέρος της παρασκευής του στην επισήμανση (π.χ. παράγεται στην Χ χώρα που είναι διαφορετική από την Ελλάδα), δεν είναι αρκετό για να αποφύγει ή να επανορθώσει τον παραπλανητικό χαρακτήρα του ονόματος «ελληνικό γιαούρτι» σχετικά με τη χώρα προέλευσης.
- Όσον αφορά άλλες ονομασίες όπως «γιαούρτι ελληνικού τύπου» ή «γιαούρτι ελληνικού τρόπου-στιλ» ή «γιαούρτι ελληνικής συνταγής», η Επιτροπή εκτιμά ότι αυτές οι ονομασίες μπορεί να γίνουν αποδεκτές ώστε να υποδείξουν ότι τα γιαούρτια έχουν παχύ και κρεμώδη υφή λόγω των ιδιαίτερων μεθόδων παραγωγής. Η προοπτική να παραπλανήσουν τους καταναλωτές πρέπει να εκτιμηθεί για κάθε μια περίπτωση ξεχωριστά έχοντας υπόψη τα χαρακτηριστικά των προϊόντων, όπως επίσης και την παρουσίαση (π.χ. με εικόνες) και άλλες επιπλέον πληροφορίες που δίνονται με την επισήμανση των τροφίμων.
- Πρόθεση της Επιτροπής είναι να συνεισφέρει σε μια λύση σχετικά με την ονομασία «Ελληνικό γιαούρτι», όπως περιλαμβάνεται στην πρόταση Νομοθεσίας που κοινοποιήθηκε από τις Τσεχικές Αρχές.